วันพฤหัสบดีที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2558

เกร็ดเรื่องราวของต้นหัวลิง





ผลหัวลิงสด
ขอขอบคุณภาพจากhttp://frynn.com/หัวลิง/

เมื่อคราวครั้งที่จัดงานบางปะกงส่งเสียง เราจำเป็นต้องจัดทำนิทรรศการบอกเล่าเรื่องราวของพืชพรรณไม้รวมทั้งที่มาของรายการอาหาร ว่ามาจากพืชพรรณใด มีลักษณะพฤกษศาสตร์เป็นอย่างไร พร้อมภาพประกอบ รวมทั้งวิธีการทำอาหารชนิดนั้น ๆ

นอกจากรายการแกงส้มใบหัวลิงแล้ว ยังมีผลของหัวลิงสดที่จะนำมาต้มกินกับน้ำพริก จึงต้องออกสำรวจหาผลหัวลิง แต่ไม่พบสักสถานที่ใดเลย คุณพีระศักดิ์ ได้ชวนรุ่นน้องออกหานึกในใจว่าได้ผลแห้งมาแสดงในงานก็ยังดีกว่าไม่มี เมื่อเข้าไปในป่าชายเลนที่มีต้นหัวลิง ก็พยายามค้นหาผลหัวลิง

โดยมีคำบอกกล่าวเล่าขานกันมาจากหลายแหล่งแห่งที่ ในการไปหาผลหัวลิงในป่านั้นหากหาผลไม่เจอให้ส่งเสียงร้องเหมือนลิง คือ เจี๊ยก เจี๊ยก เจี๊ยก สุดเสียงเจี๊ยกก็จะพบเจอผลหัวลิง คุณพีระศักดิ์ได้รับฟังมาจากผู้หลักผู้ใหญ่ที่ตำบลแสนภูดาษจึงเล่าสู่น้องที่ไปด้วย หลังจากเหลียวซ้ายแลขวา แลลอดสอดสายตาก้ม ๆ เงย หา สักพักก็ไม่พบเห็นผลหัวลิง น้องคนที่ไปด้วยจึงส่งเสียง เจี๊ยก เจี๊ยก เจี๊ยก สิ้นเสียงเจี๊ยกที่สามน้องก็ร้องว่า อ้าวนี่ไง อยู่ตรงขาตนเองนี่เอง คุณพีระศักดิ์ ซึ่งอยู่คนละด้านเดินไปดู ก็พบผลหัวลิงแก่อยู่กับเถาหัวลิงและอยู่กับขาของน้องคนนั้นนั่นเองจริง แต่เป็นผลแห้ง และไม่สมบูรณ์ครบชิ้นส่วน ดูเหมือนว่าผลแก่จัดจนแห้งและแตกออกมีชิ้นส่วนที่หายไป

เรื่องส่งเสียงร้องเลียนเสียงลิงแล้วจะเจอะเจอผลหัวลิงนั้น พลอยโพยมก็ได้ยินได้ฟังมาจากเพื่อนแถบสมุทรปราการเคยเล่าสู่เหมือนกัน ก็เลยสนับสนุนความเชื่อเรื่ิองนี้

แต่กำนันมดบอกว่า ที่บ้านผมไม่ต้องส่งเสียงเรียก มองไปก็เห็นผลหัวลิงห้อยย้อยระย้ากับต้นจาก ต้นแสม ต้นลำพู ซึ่งพลอยโพยมแอบสรุปในใจว่าก็ต้นหัวลิงของกำนันมดนั้น เป็นลิงบ้านไปแล้วจึงพบเห็นได้ง่าย ทั้งคนและต้นหัวลิงต่างคุ้นเคยซึ่งกันและกัน แต่ถ้าต้นหัวลิงเกิดในป่าชายเลน นั้นก็หมายความว่าเป็นลิงป่าย่อมไม่คุ้นเคยกับมนุษย์ที่รุกล้ำไปบริเวณนั้น จึงต้องทำตามเคล็ดวิธีที่บอกเล่ากันต่อ ๆ มาหลาย รุ่น หลายยุคสมัย 

คุณพีระศีกดิ์ยังเสริมว่าเคล็ดวิธีส่งเสียงเรียก เจี๊ยกนี้ จะได้ผลกับผู้ที่มีความเชื่อถือในคำบอกเล่า แต่ถ้าบุคคลนั้นไม่เชื่อถือคำเล่าขานลองทำดูแบบหยั่งเชิงก็จะไม่เกิดผลคือร้องแล้วก็ยังมองไม่พบผลหัวลิงอยู่ดี

แบบนี้คงต้องเล่าสู่กับผู้อ่านแล้วแต่วิจารณญาณของแต่ละบุคคลในความเชื่อคำเล่าขานนี้

ซึ่งพลอยโพยมได้ถามคุณสตังค์เมื่อวันที่พบกันวันปรุงอาหารนั้น คุณสตังค์ก็บอกว่า สตังค์ก็ได้ยินมาแบบนั้นเหมือนกันครับป้าอมร



ผลหัวลิงแก่
ขอขอบคุณภาพจากhttp://frynn.com/หัวลิง/

สำหรับคำว่าหัวลิงในพจนานุกรมมีความหมายดังนี้
หัวลิงน. ชื่อเถาวัลย์ชนิดหนึ่ง มีลูกขนาดเท่าลูกส้มจีน มีสันคล้ายหัวลิง

ชื่อหัวลิงปรากฎอยู่ในพระราชนิพนธ์กาพย๋ห่อโคลงประพาสธารทองแดงของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรไชยเชษฐ์สุริยวงศ์ (เจ้าฟ้ากุ้ง)

ลักษณะคำประพันธ์ เป็น กาพย์ห่อโคลง

ซึ่งคำประพันธ์ประเภทกาพย์ห่อโคลง มีลักษณะทางฉันทลักษณ์ดังนี้ ขึ้นต้นด้วยกาพย์ยานี ๑ บท แล้วตามด้วยโคลงสี่สุภาพ ๑ บท ใจความเหมือนกัน

กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง นั้นมีกาพย์ยานีและโคลงสี่สุภาพรวม ๑๐๘ คู่ และโคลงปิดท้ายมี ๒ บท




      หัวลิงหมากลางลิง             ลางลิงแลหูลิง
ลิงไต่กระไดลิง                        ลิงโลดคว้าประสาลิง

     หัวลิงหมากเรียกไม้             ลางลิง
ลางลิงหูลิงลิง                          หลอกขู้
ลิงไต่กระไดลิง                         ลิงห่ม
ลิงโลดฉวยผู้ชม                       ฉีกคว้าประสาลิง

ถอดคำประพันธ์ กวีกล่าวถึงเถาหัวลิง ต้นหมากลิง และลิงบางตัวก็ขึ้นต้นหูลิงทำหน้าหลอกคู่ของมัน บ้างก็ไล่เถากระโดลิงขย่มเล่น บ้างก็กระโดดฉวยชมพู่คว้ามาฉีกเล่นตามภาษาลิง

คำศัพท์
- หัวลิง หมายถึง ไม้เถาชนิดหนึ่ง ผลขนาดส้มจีน มีสันตรงกลางคล้ายหัวลิง
- หมากลางลิง หมายถึง ชื่อปาล์มชนิดหนึ่ง
- ลางลิง , กระไดลิง หมายถึง ไม้เถาเนื้อแข็งชนิดหนึ่ง เถาแบนยาว
- งอกลับไปกลับมาคล้ายขั้นบันได
- หูลิง หมายถึง ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง
- ขู้ หมายถึง ขู้ เป็นคำโทโทษของคำว่า คู่
- ชมผู้ หมายถึง ชมผู้ เป็นรูปโทโทษของคำว่า ชมพู่ หมายถึงผลไม้ชนิดหนึ่ง



ขอขอบคุณภาพจากhttp://frynn.com/หัวลิง/

ขอขอบคุณข้อมูลจาก
http://www.oknation.net/blog/ThaiTeacher/2009/11/06/entry-1
http://writer.dek-d.com/OPAL_orange/story/viewlongc.php?id=353900&chapter=12

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น